Engelli İstihdamıyla İlgili Yasal Düzenleme:
854 sayılı Deniz İŞ Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanunu’nda engellilerin işçi olarak istihdam edilmelerinde sorumluluğunu yerine getirmeyen işverenler için cezai yaptırım öngörülmüştür.
Kanun hükmü gereğince, işverenlerin engelli işçileri meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü olmaları nedeniyle, işverenin talebine şartları tutarak başvuru yapan ve görüşmeye gelen engellileri işverenin uygun bulmayarak işe almaması veya engelli kontenjan açığı için talep vermeyerek yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda ise işverene 4857 sayılı İş Kanunu'nun 101. maddesine istinaden çalıştırmadığı her engelli ve çalıştırmadığı her ay için Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından idari para cezası uygulanmaktadır. Kamu kuruluşları bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulmamaktadır. (2025 yılı için ceza miktarı 30.081 TL'dir.) Uygulanan ceza hem her bir engelli için hem de ihlalin devam ettiği her ay için uygulanmaktadır. Örneğin 2025 yılında 12 ay boyunca, zorunlu olduğu halde üç engelliyi istihdam etmediği tespit edilen işverene (12 x 3 x 30.081 TL) 1.082.916 TL idari para cezası uygulanacaktır. Ceza tutarı her yıl yeniden değerleme oranında arttırılmaktadır.
Bu Yasal Düzenlemelere Göre İşverenler:
- 50 veya daha fazla (yer altı ve su altı işleri hariç, tarım ve orman işyerlerinde 51 veya daha fazla) işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde %3 engelliyi,
- Kamu işyerlerinde ise %4 engelliyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.
Engelli İstihdamında Kanuni Avantajlar
Özel sektör işverenlerinin kontenjan dâhilinde veya kontenjan fazlası olarak ya da yükümlü olmadıkları halde engelli çalıştırmaları durumunda işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir engelli için asgari ücret düzeyindeki sosyal güvenlik primi işveren paylarının tamamı Hazine tarafından karşılanması şeklinde değiştirilmiştir. 2025 yılı itibarıyla her bir engelli çalışan için aylık 4.095,87 TL, yıllık 49.150,44 TL'ye kadar prim teşviki sağlanmaktadır.